25 Aralık 1991 - Mihail Gorbaçov istifa etti.

Lise 2'nci sınıfa gidiyordum. Okulda bir hareketlilik. Herkes hararetli hararetli bir şeyler konuşuyor ve öğrenciler kantindeki televizyonun önünde toplanıyordu.

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği başkanı Mihail Gorbaçov istifa etmişti. 15 yaşımda dünyanın değiştiğine tanıklık ediyor ve neler olduğunu anlamaya çalışıyordum.

O yıllarda aklımız bir karış havada, siyasi görüşleri olmayan, masum ama meraklı gençlerdik. Gorbaçov, tombik kafasının üzerindeki doğum lekesiyle sadece sempatik bir adamdı işte bizim için. Ne derinlemesine tanırdık ne de siyasi görüşlerini bilirdik. Zaten bilsek ne olacak? Siyasetten bihaber gençlerdik ve henüz masumiyetimizi kaybetmemiştik. "Sahi kimdi bu Gorbaçov?" sorusu, bilgiye açlığımızla birleşince bizi daha derinlere götürdü.

Bolşeviklerle Menşeviklerin mücadelesi, Vlademir Lenin önderliğindeki Bolşeviklerin zaferiyle sonuçlandı. 7 Kasım 1917 yılında Ekim Devrimi ile Rus İmparatorluğu (Çarlık Rusya'sı) yıkıldı. Burası komik geldi size değil mi? :) Neden Kasım ayında yaptıkları devrime Ekim Devrimi demişler ki? :) Çünkü Miladi takvime göre 7 Kasım, Rusların kullandığı Gregoryen Takvimine göre 25 Ekim tarihine denk geliyor.

Peki Bolşevik nedir? Menşevik nedir? 1903 yılında yapılan Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin konferansında Lenin ile Martov arasında yaşanan fikir ayrılığı yüzünden partiye ikiye bölündü. Lenin'in liderliğini yaptığı görüşü savunanlar çoğunluk olduğu için, bu grupta olanlara Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik, Martov'un yandaşlarına da Rusça azınlık anlamına gelen Menşevik denildi. Bu yüzden Ekim devrimine "Bolşevik Devrimi" de denir.

1917 yılında Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. İlk hükümet başkanı 7 yıl görev yapan Vlademir Lenin'di. Lenin ile Atatürk arasındaki ilişkiyi pek çoğunuz duymuşsunuzdur. Lenin, Mustafa Kemal'in bağımsızlık mücadelesini destekleyen bir liderdi. İki liderin arasındaki derin muhabbet Mustafa Kemal'in Vlademir Lenin'e yazdığı şu mektupla başlıyordu:

“Emperyalist hükümetler aleyhine harekâtı ve bunların tahakküm ve esareti altında bulunan mazlum insanların kurtuluşu gayesini hedefleyen Bolşevik Ruslarla mesai ve harekat birliğini kabul ediyoruz. Evvela, milli topraklarımızı işgal altında bulunduran emperyalist kuvvetleri kovmak ve gelecekte emperyalizm aleyhine vuku bulacak ortak mücadelelerimiz için dahili kuvvetlerimizi şekillendirmek üzere, şimdilik ilk taksit olarak beş milyon altının ve kararlaştırılacak miktarda cephane ve diğer fenni harp vasıtaları ve sıhhi malzemenin ve yalnız Doğu’da harekât icra edecek olan kuvvetler için erzakın, Rus Sovyetler Cumhuriyeti’nce temini rica olunur.”

Hadi biz konumuza dönelim :)

Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 30 Aralık 1922 yılında Belarus SSC, Ukrayna SSC, Orta Asya ve Kafkas Cumhuriyetleri ile birleşerek SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) ya da kısaca Sovyetler Birliği kuruldu.

1985 - 1991 yılları arasında görev yapan Mihail Sergeyeviç Gorbaçov, Sovyetler Birliğinin son lideridir. Başlangıçta Marksist-Leninist bir siyasi görüşe sahip olan Gorbaçov, daha sonraları yapılması gereken pek çok reform olduğunu gördüğü için daha ılımlı gözüken Sosyal Demokrasi görüşünü benimsedi. Yaptığı pek çok reform hareketi devletin tek partili yapısına zarar veriyordu:

• Rus-Afgan savaşından askerlerini çekti.
• Nükleer silahların sınırlandırılması ve soğuk savaşın sona erdirilmesi için ABD Başkanı Ronald Reagan ile müzakerelere başladı.
• İfade özgürlüklerini genişletti.
• Ekonomik karar alma mekanizmasını siyasetten uzaklaştırdı.

Tüm bunların üzerine Sovyetler Birliğini oluşturan kurucu devletlerde milliyetçi duyguların alevlenmesi ile birlik bir parçalanma sürecine girmişti artık. 1991 yılında Komünist Parti içerisindeki daha radikal görüşe sahip üyelerin Gorbaçov'a karşı düzenledikleri başarısız darbe girişiminin ardından Gorbaçov başkanlıktan istifa etti.

Barışçıl politikaları ile Nobel Barış Ödülü de alan Gorbaçov'un istifasının ardından hemen ertesi gün Sovyetler Birliği resmen dağılmış oldu.